Koncert barokowy – „Sercu Jezusa w darze”
Zespół instrumentów barokowych „ALTRI STROMENTI”
2 czerwca 2024 r., (niedz.) godz. 19.00
Wykonawcy:
Adam KAMIENIECKI – baryton
Zespół instrumentów barokowych „ALTRI STROMENTI”
Leszek FIREK – skrzypce barokowe (kier.art.)
Ewa PUKOS – skrzypce barokowe
Małgorzata FELDGEBEL – altówka barokowa
Elżbieta BURDZAŃ – wiolonczela barokowa
Lena NOWAKOWSKA – klawesyn
Dorota FIREK – recytacje
Program koncertu:
WPROWADZENIE
Miło mi bardzo powitać Państwa w gościnnych progach tej pięknej świątyni OO. Franciszkanów i zaprosić na czerwcowy KONCERT BAROKOWY.
Właśnie: „czerwcowy”. Jesteśmy w oktawie Bożego Ciała, a już za chwilę Uroczystość Najświętszego Serca Jezusa. Kilka dni później, 11.czerwca mija 125 lat (piękna, dość okrągła rocznica) od dnia, kiedy to papież Leon XIII dokonał Aktu Zawierzenia Rodzaju Ludzkiego Najświętszemu Sercu Jezusowemu. Oczywiście to wszystko w nawiązaniu do objawień, jakie miały miejsce w siedemnastowiecznej Francji z udziałem francuskiej zakonnicy św. Małgorzaty Marii Alacoque. Wspomnijmy, że Francja to również miejsce, gdzie dwa wieki później na wzgórzu Montmartre w Paryżu powstaje Sacre Coeur – wielka świątynia będąca wotum narodu francuskiego dla Najświętszego Serca Jezusa.
W dzisiejszym koncercie specjalnie dobrany repertuar zawierać będzie muzykę baroku włoskiego, francuskiego i polskiego: uroczyste i niezwykle afektowane „Koncerty paryskie” autorstwa Antonio VIVALDIEGO, a także kompozycje Marc-Antoine CHARPENTIERA wielkiego twórcy muzyki religijnej w siedemnastowiecznym Paryżu. Na okres jego działalności przypada życie francuskiej mistyczki Małgorzaty Marii ALACOQUE (1647 – 1690), która doznawała objawień Pana Jezusa zapoczątkowując kult Najświętszego Serca. Barok polski reprezentują w programie kompozycje Stanisława Sylwestra Szarzyńskiego, Marcina Mielczewskiego oraz Marcina Żebrowskiego.
*****
„Wygląda na to – mówił ks. Jan Twardowski – że Pan Jezus sam wybrał czerwiec na miesiąc Swego Serca. Największe objawienie, tzw. „Wielkie objawienie” św. Małgorzaty Marii Alacoque, miało miejsce 16 czerwca, kiedy to usłyszała słowa: „ Oto Serce, które tak bardzo umiłowało ludzi, że niczego nie szczędziło, aż do wyczeprania i wyniszczenia, by dać dowody swej miłości.”
1. Antonio VIVALDI (1678 – 1741)
– 2 Koncert paryski e-moll, RV 133, Allegro, Largo, Allegro
Nabożeństwo ku czci Najświętszego Serca Pana Jezusa powstało w czasie, kiedy Kościół był bardzo bogaty i świątynie budowano jak królewskie rezydencje. Powstało w czasie politycznej potęgi Kościoła, kiedy kardynałowie bywali mężami stanu. Wtedy nabożeństwo to odkryto jako powrót do samotności Jezusa w tym świecie, do Jezusa z pokaleczonym sercem. Powstało w dobie uczonych dyskusji teologicznych i rozmaitych sporów – jako powrót do najprostszego stosunku do Pana Boga poprzez intymną modlitwę, do serdecznych uczuć wiary, do rozmowy z Przyjacielem.
2. Marcin MIELCZEWSKI (1600 – 1651)
– DEUS IN NOMINE TUO na baryton, 2 skrz. i b.c.
„Bycie z Jezusem sercem, to kochać Tego, który od nas wiele wymaga. To miłość trudna, ale tylko ta i taka uświęca.”
3. Marc-Antoine CHARPENTIER (1634 – 1704)
– Concert pour 4 parties de violes, H.545, Prelude 1, 2, Sarabande …
ks. Twardowski: „Własną mocą nie umiemy uszyć sobie ani nowej głowy, ani nowego serca, ani nowego sumienia, ani nowego życia. Jesteśmy oberwańcami, którzy stale łatają samych siebie. Tylko jeden Bóg może człowieka stworzyć na nowo. Jeszcze za jego życia. …. Może dzień uroczystości Najświętszego Serca Pana Jezusa to najlepszy termin na porzucenie łachmanów ? Stwórz, Boże, we mnie serce czyste, bo wstydzę się tego połatanego.”
3. Marc-Antoine CHARPENTIER
… Gigue angloise, Gigue francoise, Passecaille
W „Rękopisach autobiograficznych” Św. Teresa od Dzieciątka Jezus zapisała: – „Zrozumiałam, że skoro Kościół jest ciałem złożonym z różnych członków, to nie brak mu najbardziej niezbędnego, najszlachetniejszego ze wszystkich. Zrozumiałam, że Kościół posiada Serce, i że to Serce płonie Miłością. Zrozumiełam, że jedynie Miłość pobudza członki Kościoła do działania i gdyby przypadkiem zabrakło Miłości, Apostołowie przestaliby głosić Ewangelię, Męczennicy nie chcieliby przelewać krwi… Zrozumiałam, że Miłość zamyka w sobie wszystkie powołania, że Miłość jest wszystkim, obejmuje wszystkie czasy i wszystkie miejsca … jednym słowem, jest wieczna.”
4. A.VIVALDI
– 7 Koncert paryski A-dur RV 160, cz. I Allegro, cz. II Andante (bicie serca)
Przebitemu Sercu Odkupiciela towarzyszy zawsze współczujące Niepokalane Serce Maryi, Matki Miłosierdzia.
5. Marcin ŻEBROWSKI (1702 – 1770)
– SALVE REGINA na baryton, 2 skrz. i b.c.
„ … – Jakie Serce Jezusa było dla siebie samego? Czy czułe, kochające, dobre, troskliwe, rozczulone nad bólem i cierpieniem? Nad odrzuceniem i zdradą jednego z przyjaciół? Jakie było? Czy Serce Jezusa było dla siebie serdeczne? Czy uważało: Jesteś tego warte, jesteś wszechmocne, potężne, z Twojej myśli powstał świat – możesz wszystko? … To Serce nigdy nie myślało o sobie. Przeżyło biedne dzieciństwo w stajni, ucieczkę, poniewierkę na obczyźnie i samotność. Serce, które nigdy nie myślało o sobie. Jedyne jakie przybiło siebie na krzyż. Było dla siebie nie tylko surowe, ale nawet okrutne.”
6. A.VIVALDI
– Concerto madrigalesco, RV 129
(Adam Wasilewski, XVII w.)
„Serce Jezusa, Serce Ubóstwione,
Jużeś ze wszystkiej siły wyniszczone!
Serce łaskawe za ludzkie zbawienie
Tyś wytoczyło dwa święte strumienie.
Teć to otwierasz serdeczne kanały,
By się w nich dusze grzeszne obmywały,
Gdyż to rzecz pewna, że co nieczystego,
To do Królestwa nie wnidzie Boskiego;
Więc z Twego Serca, o JEZU kochany,
Byś nas oczyścił, płyną te fontany.
Obmyjże JEZU i mnie w tej kąpieli.
Niech moja dusza jak śnieg się wybieli;
Gdy ją oczyścisz, Boże mój i Panie,
Śmielsza przed Tobą po skonaniu stanie.
7. Stanisław Sylwester SZARZYŃSKI XVII / XVIII w.
– JESU SPES MEA e-moll na baryton, 2 skrzypiec i basso continuo
